Recenzje (el)

Autor: al

Opublikowano: 25 lipiec 2016

Odsłon: 2540

Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało książkę  Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów, której autorami są: Temple Grandin oraz Richard Panek, a którą przetłumaczył Krzysztof Mazurek.

Autyzm to zapewne choroba współczesności, stąd ciągle mało o niej wiemy. To zaburzenie rozwojowe próbowało się diagnozować przy pomocy różnych metod, dzisiaj – przy pomocy systemu profilowania zwanego DSM, opisanego w podręczniku diagnostyki i statystyki zaburzeń psychicznych, w dodatku zmieniającego się z każdym jego nowym wydaniem. Przed uznaniem tego systemu za jedyny wiarygodny w ocenie stanu dziecka przestrzega autorka książki, która sama jest osobą autystyczną i na sobie doświadczyła zmieniające się metody leczenia tego zaburzenia (więc dobrze wie, o czym pisze).
 

„Autyzm, depresja i inne zaburzenia mieszczą się na kontinuum, od normalności do anormalności – pisze Temple Grandin we Wstępie. - Dlatego właśnie za najwyższy priorytet w badaniach nad autyzmem przyjęłam trafność diagnozy i poprawę terapii ukierunkowanej na problemy sensoryczne, które dla niektórych osób z autyzmem mogą być całkowicie wyniszczające”.
 

Diagnoza autyzmu, która pojawiła się w 1943 roku nie wyjaśniała podłoża zjawiska. Początkowo sądzono, że wynika on z uszkodzenia mózgu, ale po 10 latach przyczyn zaczęto szukać w zaburzeniach psychicznych, także obwiniano za jego wystąpienie obsesyjne zachowania  rodziców, by dojść do wniosku, iż może jest ona przekazywana genetycznie. Diagnostyka autyzmu ulegała więc zmianom w zależności od rozwoju neurobiologii, psychiatrii (w szczególności psychoanalizy), psychologii, czy genetyki, a nawet farmakoterapii, która pozwalała znosić objawy tej choroby bez zagłębiania się w jej istotę.

Od innej strony zajęto się autyzmem w latach 90. - rozpoczęto jego różnicowanie diagnostyczne i zauważono, że część dzieci ma łagodniejsze objawy zaburzeń rozwoju niż inne autystyczne. Tak wyodrębniono zespół Aspergera, a jednocześnie rozpowszechniono metody diagnostyki dzieci z zaburzeniami rozwoju i upowszechniono wiedzę z tego zakresu.

Jednak ponad 70-letnie poszukiwania przyczyn tych zaburzeń rozwojowych nie przyniosły dokładnej odpowiedzi skąd się autyzm bierze. Przypuszcza się, że mają nań wpływ czynniki środowiskowe – nie tylko w znaczeniu zanieczyszczenia środowiska, ale i stylu życia, np. leków we krwi matki, wieku ojca, czy wagi matki podczas ciąży. Faktem jest, że liczba diagnoz autyzmu rośnie i to szybko – w USA między 2006 a 2012 rokiem wzrost ten wyniósł 70%.

Jak zatem można sobie radzić z autyzmem, skoro nie umiemy go wyeliminować z życia? O tym właśnie traktuje książka Temple Grandin, która opisała swoje kilkudziesięcioletnie zmagania z chorobą, stając się specjalistką od tego rodzaju zaburzeń rozwojowych.
Książka uczy – podając na licznych przykładach – jak rozpoznać zaburzenie i jak je minimalizować oraz obracać na własną korzyść. Napisana w sposób niezwykle przystępny, wręcz gawędziarski, pokazuje też jak funkcjonuje mózg osób z tym upośledzeniem, w jaki sposób takie osoby myślą. Jest więc podręcznikiem nie tylko dla osób autystycznych, ich rodziców, terapeutów i lekarzy, ale i dla każdego, kto chce zrozumieć Innego, czyli podręcznikiem tolerancji.(al.)

 

 

Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów, Temple Grandin, Richard Panek, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2016, s. 294, cena 49,90 ( w tym VAT)

 

 

 

Autor: tm

Opublikowano: 26 luty 2017

Odsłon: 1885

Myślenie. Podręcznik użytkownika. Pod takim tytułem Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało książkę Bartosza Brożka – kognitywisty, filozofa i prawnika.

Myślenie pozostaje jedną z największych zagadek filozoficznych, nieustannie wymykając się jednoznacznym definicjom – pisze autor. W książce udziela „mniej lub bardziej prowizorycznych odpowiedzi na kilka pytań związanych z tą zagadką”, posługując się nie tylko koncepcjami filozoficznymi, ale i naukami biologicznymi.
Sięga też po przykłady z historii nauki i historii idei, ale podkreśla, że koncepcje naukowe – choć wzbogacają nasze rozumienie tego fenomenu, jakim jest myślenie – nie dostarczają wyraźnych i niepodważalnych odpowiedzi z nim związanych.

Dlatego kluczową rolę w książce odgrywa argumentacja filozoficzna, a główną tezę książki streszcza w zdaniu, że myślenie stanowi ciągłą grę między teoretyzowaniem i symulacja mentalną, czyli konstruowaniem abstrakcyjnych teorii i wyobrażaniem sobie konkretnych sytuacji. Uważa, że grę taką można uznać za próbę interpretacji słynnego powiedzenia Kanta, iż myśl bez naoczności jest pusta, a naoczność bez pojęć ślepa.

Podtytuł książki – podręcznik użytkownika jest, oczywiście, prowokacją, gdyż autor nie wierzy, żeby proces myślenia dało się sprowadzić do zbioru niezmiennych reguł, których można się nauczyć. Myśleć można jednak lepiej lub gorzej; można też ćwiczyć się w tej sztuce, stąd w prowokacyjnym podtytule tkwi jakieś ziarno prawdy.

Książka składa się z dwóch części. W pierwszej (trzy rozdziały) autor pokazuje, czym dysponujemy, zabierając się do myślenia. W drugiej (kolejne trzy rozdziały) z kolei wyjaśnia, jak z tego co mamy, korzystać.(tm)

Myślenie. Podręcznik użytkownika, Bartosz Brożek,  Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2016, wyd. I, s. 280, cena 39,90 (w tym VAT). Książka dostępna także jako e-book.

Autor: Anna Leszkowska

Opublikowano: 19 kwiecień 2022

Odsłon: 1526

 

Kenneth Cukier (redaktor w The Economist), Viktor Mayer-Schönberger (prof. zarządzania Internetem w Oxfordzie) oraz Francis de Véricourt (prof. nauk o zarządzaniu w Europejskiej Szkole Zarządzania i Technologii) napisali książkę pt. Myślenie kontekstowe. Wydała ją – w tłumaczeniu Piotra Cypryańskiego i Magdy Witkowskiej - oficyna MT Biznes.

Jej podtytuł: Największa przewaga ludzi nad sztuczną inteligencją pokazuje, z jakich założeń wyszli autorzy przystępując do pracy nad książką, o której można powiedzieć, iż dotyczy funkcjonowania naszego umysłu, ale nie w odniesieniu do pamięci czy rozumowania, które są dość dobrze opisane, a myślenia kontekstowego, będącego przedmiotem badań psychologii kognitywnej i teorii decyzji.

Komputery dzisiaj coraz lepiej sobie radzą z wykonywaniem wielu zadań poznawczych (co widać choćby po coraz lepszych tłumaczeniach językowych), ale ciągle daleko im do właściwego rozumienia kontekstu. Ta umiejętność ciągle jest dla maszyny za trudna i na szczęście daje człowiekowi nad nią znacząca przewagę (co prawda, nie wiadomo, na jak długo). Mimo tej przewagi, nie każdy człowiek umie dobrze rozwiązywać problemy; ta książka według autorów – jest pierwszym przewodnikiem pokazującym, jak biegle opanować naszą przyrodzoną umiejętność tworzenia modeli mentalnych, aby znajdować jak najlepsze rozwiązania problemów.

„Ludzie myślą za pomocą modeli myślowych – piszą autorzy. Są to przedstawienia rzeczywistości, dzięki którym jest nam łatwiej pojąć świat. Pozwalają nam dostrzegać prawidłowości, przewidywać jak potoczą się sprawy, rozumieć okoliczności, w jakich się znaleźliśmy. W przeciwnym razie rzeczywistość byłaby jedynie strumieniem chaotycznych informacji, bezładną mieszaniną niejasnych doświadczeń i wrażeń. Modele myślowe wprowadzają porządek. Dzięki nim jesteśmy w stanie skupić się na rzeczach ważnych i ignorować pozostałe.[…] Modele myślowe, które wybieramy i którymi się posługujemy to ramy. Określają one, w jaki sposób rozumiemy świat i jak w nim działamy”.

W dzisiejszym chaotycznym świecie, chyba jedynym obszarem, gdzie obowiązują ramy – i w dodatku ściśle określone - są nauki ścisłe. Tutaj wiadomo, że 2+2=4 i co z czego wynika, czyli istnieją niepodważalne prawa logiki. Gorzej jest w sferze społecznej, także nauk społecznych, gdzie założenia używane do znalezienia rozwiązania są rozmyte, nieostre, nieoczywiste, zależne od kontekstów, a to rzutuje na otrzymane wyniki. Jak przekonują autorzy – rozwiązywanie problemów w tej sferze zależy od zdolności do ramowania, skupienia się na najistotniejszych elementach problemu. Inaczej mówiąc: ramy pomagają nam widzieć to, czego nie ma, a co powszechnie jest artykułowane jako: „co by było, gdyby”.

Choć problematyka, jaką zajmują się autorzy książki (bogato okraszonej przypisami i przejrzystej edytorsko) wydaje się dość abstrakcyjna, to liczba przykładów „z życia wziętych”, jaką podają do zilustrowania omawianych zagadnień sprowadza czytelnika na ziemię, pokazując mu, że i on – zupełnie nieświadomie - często „mówi prozą”. (al.)

Myślenie kontekstowe. Największa przewaga ludzi nad sztuczną inteligencją, Kenneth Cukier, Viktor Mayer-Schönberger, Francis de Véricourt, wyd. MT Biznes, Warszawa 2022, s. 407

Autor: Anna Leszkowska

Opublikowano: 25 maj 2020

Odsłon: 1222

Wydawnictwo Studio Emka wydało książkę Marilee Adams pt. Myślenie pytaniami w tłumaczeniu Małgorzaty Małeckiej. O jej popularności na świecie świadczy fakt, iż jest to już trzecie wydanie – uaktualnione i poszerzone.

Podtytuł książki: 12 narzędzi skutecznych w przywództwie, coachingu i życiu każe się domyślać, iż jest to instrukcja dla ludzi na stanowiskach kierowniczych, wykonujących różne zawody. To jednak tylko częściowa prawda, gdyż z tego beletrystycznie ujętego poradnika z dziedziny psychologii korzystać mogą wszyscy mierzący się z problemami, których rozwiązanie wydaje im się trudne, wręcz niemożliwe. Bo jest to książka o refleksji i dystansie do samego siebie, ale i do świata.

Autorka – psycholożka i twórczyni metody myślenia pytaniami – pokazuje, jak za pomocą prostych pytań, logicznych, acz z reguły nieoczywistych dla zmagających się z jakimś problemem – możemy nie tylko wychodzić „z dołka”, ale zmieniać swoje spojrzenie na rzeczywistość i tok myślenia. To, o czym pisze, każdy zna z autopsji – niezdany egzamin, konflikt z szefem, żoną, blokada psychiczna przed podjęciem trudnej decyzji, beznadzieja sytuacji, w jakiej się ktoś znalazł. Nie zawsze jest się kogo poradzić, nie zawsze ten, który radzi, wie jak to dobrze zrobić. Ta książka może być cenną pomocą, uczącą spojrzeć na sytuację, w jakiej się znaleźliśmy trzeźwo, ale i z empatią do tych, z którymi nie możemy się porozumieć.

I choć wydaje się, że opisywane „przygody” z blokadą myślenia to banał, a pytania, jakie mogą być lekarstwem na te bariery to też banał, niemniej większość z nas nie stawia ich sobie w trudnych momentach. Wynika to z trudności przełożenia emocji na racjonalne myślenie. Autorka zatrzymuje czytelnika przed dalszym brnięciem w emocje i pokazuje od strony rozumu, że sytuacja, w jakiej się znalazł wygląda zupełnie inaczej.

Taka pauza refleksyjno-filozoficzna jest nam niezbędna w wielu sytuacjach, niekoniecznie trudnych. Bowiem w świecie, w którym rządzą emocje zatrzymanie ludzi w ich nakręcaniu staje się koniecznością – inaczej wszyscy zwariujemy.(al.)

 

Myślenie pytaniami. 12 narzędzi skutecznych w przywództwie, coachingu i życiu, Marilee Adams, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2020, s. 255, cena 39,90 zł