Recenzje (el)
- Autor: tm
- Odsłon: 1832
Myślenie pozostaje jedną z największych zagadek filozoficznych, nieustannie wymykając się jednoznacznym definicjom – pisze autor. W książce udziela „mniej lub bardziej prowizorycznych odpowiedzi na kilka pytań związanych z tą zagadką”, posługując się nie tylko koncepcjami filozoficznymi, ale i naukami biologicznymi. Sięga też po przykłady z historii nauki i historii idei, ale podkreśla, że koncepcje naukowe – choć wzbogacają nasze rozumienie tego fenomenu, jakim jest myślenie – nie dostarczają wyraźnych i niepodważalnych odpowiedzi z nim związanych.
Dlatego kluczową rolę w książce odgrywa argumentacja filozoficzna, a główną tezę książki streszcza w zdaniu, że myślenie stanowi ciągłą grę między teoretyzowaniem i symulacja mentalną, czyli konstruowaniem abstrakcyjnych teorii i wyobrażaniem sobie konkretnych sytuacji. Uważa, że grę taką można uznać za próbę interpretacji słynnego powiedzenia Kanta, iż myśl bez naoczności jest pusta, a naoczność bez pojęć ślepa.
Podtytuł książki – podręcznik użytkownika jest, oczywiście, prowokacją, gdyż autor nie wierzy, żeby proces myślenia dało się sprowadzić do zbioru niezmiennych reguł, których można się nauczyć. Myśleć można jednak lepiej lub gorzej; można też ćwiczyć się w tej sztuce, stąd w prowokacyjnym podtytule tkwi jakieś ziarno prawdy. Książka składa się z dwóch części. W pierwszej (trzy rozdziały) autor pokazuje, czym dysponujemy, zabierając się do myślenia. W drugiej (kolejne trzy rozdziały) z kolei wyjaśnia, jak z tego co mamy, korzystać.(tm) Myślenie. Podręcznik użytkownika, Bartosz Brożek, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2016, wyd. I, s. 280, cena 39,90 (w tym VAT). Książka dostępna także jako e-book.
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1467
Kenneth Cukier (redaktor w The Economist), Viktor Mayer-Schönberger (prof. zarządzania Internetem w Oxfordzie) oraz Francis de Véricourt (prof. nauk o zarządzaniu w Europejskiej Szkole Zarządzania i Technologii) napisali książkę pt. Myślenie kontekstowe. Wydała ją – w tłumaczeniu Piotra Cypryańskiego i Magdy Witkowskiej - oficyna MT Biznes.
Jej podtytuł: Największa przewaga ludzi nad sztuczną inteligencją pokazuje, z jakich założeń wyszli autorzy przystępując do pracy nad książką, o której można powiedzieć, iż dotyczy funkcjonowania naszego umysłu, ale nie w odniesieniu do pamięci czy rozumowania, które są dość dobrze opisane, a myślenia kontekstowego, będącego przedmiotem badań psychologii kognitywnej i teorii decyzji.
Komputery dzisiaj coraz lepiej sobie radzą z wykonywaniem wielu zadań poznawczych (co widać choćby po coraz lepszych tłumaczeniach językowych), ale ciągle daleko im do właściwego rozumienia kontekstu. Ta umiejętność ciągle jest dla maszyny za trudna i na szczęście daje człowiekowi nad nią znacząca przewagę (co prawda, nie wiadomo, na jak długo). Mimo tej przewagi, nie każdy człowiek umie dobrze rozwiązywać problemy; ta książka według autorów – jest pierwszym przewodnikiem pokazującym, jak biegle opanować naszą przyrodzoną umiejętność tworzenia modeli mentalnych, aby znajdować jak najlepsze rozwiązania problemów.
„Ludzie myślą za pomocą modeli myślowych – piszą autorzy. Są to przedstawienia rzeczywistości, dzięki którym jest nam łatwiej pojąć świat. Pozwalają nam dostrzegać prawidłowości, przewidywać jak potoczą się sprawy, rozumieć okoliczności, w jakich się znaleźliśmy. W przeciwnym razie rzeczywistość byłaby jedynie strumieniem chaotycznych informacji, bezładną mieszaniną niejasnych doświadczeń i wrażeń. Modele myślowe wprowadzają porządek. Dzięki nim jesteśmy w stanie skupić się na rzeczach ważnych i ignorować pozostałe.[…] Modele myślowe, które wybieramy i którymi się posługujemy to ramy. Określają one, w jaki sposób rozumiemy świat i jak w nim działamy”.
W dzisiejszym chaotycznym świecie, chyba jedynym obszarem, gdzie obowiązują ramy – i w dodatku ściśle określone - są nauki ścisłe. Tutaj wiadomo, że 2+2=4 i co z czego wynika, czyli istnieją niepodważalne prawa logiki. Gorzej jest w sferze społecznej, także nauk społecznych, gdzie założenia używane do znalezienia rozwiązania są rozmyte, nieostre, nieoczywiste, zależne od kontekstów, a to rzutuje na otrzymane wyniki. Jak przekonują autorzy – rozwiązywanie problemów w tej sferze zależy od zdolności do ramowania, skupienia się na najistotniejszych elementach problemu. Inaczej mówiąc: ramy pomagają nam widzieć to, czego nie ma, a co powszechnie jest artykułowane jako: „co by było, gdyby”.
Choć problematyka, jaką zajmują się autorzy książki (bogato okraszonej przypisami i przejrzystej edytorsko) wydaje się dość abstrakcyjna, to liczba przykładów „z życia wziętych”, jaką podają do zilustrowania omawianych zagadnień sprowadza czytelnika na ziemię, pokazując mu, że i on – zupełnie nieświadomie - często „mówi prozą”. (al.)
Myślenie kontekstowe. Największa przewaga ludzi nad sztuczną inteligencją, Kenneth Cukier, Viktor Mayer-Schönberger, Francis de Véricourt, wyd. MT Biznes, Warszawa 2022, s. 407
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1175
Wydawnictwo Studio Emka wydało książkę Marilee Adams pt. Myślenie pytaniami w tłumaczeniu Małgorzaty Małeckiej. O jej popularności na świecie świadczy fakt, iż jest to już trzecie wydanie – uaktualnione i poszerzone.
Podtytuł książki: 12 narzędzi skutecznych w przywództwie, coachingu i życiu każe się domyślać, iż jest to instrukcja dla ludzi na stanowiskach kierowniczych, wykonujących różne zawody. To jednak tylko częściowa prawda, gdyż z tego beletrystycznie ujętego poradnika z dziedziny psychologii korzystać mogą wszyscy mierzący się z problemami, których rozwiązanie wydaje im się trudne, wręcz niemożliwe. Bo jest to książka o refleksji i dystansie do samego siebie, ale i do świata.
Autorka – psycholożka i twórczyni metody myślenia pytaniami – pokazuje, jak za pomocą prostych pytań, logicznych, acz z reguły nieoczywistych dla zmagających się z jakimś problemem – możemy nie tylko wychodzić „z dołka”, ale zmieniać swoje spojrzenie na rzeczywistość i tok myślenia. To, o czym pisze, każdy zna z autopsji – niezdany egzamin, konflikt z szefem, żoną, blokada psychiczna przed podjęciem trudnej decyzji, beznadzieja sytuacji, w jakiej się ktoś znalazł. Nie zawsze jest się kogo poradzić, nie zawsze ten, który radzi, wie jak to dobrze zrobić. Ta książka może być cenną pomocą, uczącą spojrzeć na sytuację, w jakiej się znaleźliśmy trzeźwo, ale i z empatią do tych, z którymi nie możemy się porozumieć.
I choć wydaje się, że opisywane „przygody” z blokadą myślenia to banał, a pytania, jakie mogą być lekarstwem na te bariery to też banał, niemniej większość z nas nie stawia ich sobie w trudnych momentach. Wynika to z trudności przełożenia emocji na racjonalne myślenie. Autorka zatrzymuje czytelnika przed dalszym brnięciem w emocje i pokazuje od strony rozumu, że sytuacja, w jakiej się znalazł wygląda zupełnie inaczej.
Taka pauza refleksyjno-filozoficzna jest nam niezbędna w wielu sytuacjach, niekoniecznie trudnych. Bowiem w świecie, w którym rządzą emocje zatrzymanie ludzi w ich nakręcaniu staje się koniecznością – inaczej wszyscy zwariujemy.(al.)
Myślenie pytaniami. 12 narzędzi skutecznych w przywództwie, coachingu i życiu, Marilee Adams, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2020, s. 255, cena 39,90 zł
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1447
Ukazał się czwarty tom szkiców Polska – Rosja pióra Witolda Modzelewskiego pt. Refleksje na stulecie bolszewickiej rewolucji. Wydawcą tego i poprzednich trzech tomów jest Instytut Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy.
Profesor Witold Modzelewski – znany głównie z działalności w obszarze finansów i prawa, zajmuje się od lat publicystyką dotyczącą stosunków polsko-rosyjskich – historycznych i współczesnych. Jej owocem są felietony publikowane na portalu Instytutu Studiów Podatkowych oraz wydawane przez wydawnictwo tegoż instytutu ich zbiory w postaci bardzo starannie opracowanych, w eleganckiej szacie graficznej, książek.
Tom pierwszy serii Polska – Rosja zatytułowany Szkice to zbiór artykułów pisanych w latach 2012-2014 - refleksji na temat stosunku Polaków do Rosji i Związku Radzieckiego, roli Polaków w jego historii oraz obecności Rosji w naszej historii.
Na tom drugi zatytułowany Co dalej? składają się teksty z lat 2014 - 2016, czyli z czasów bardzo złych stosunków polsko- rosyjskich, gorączki wojennej, „wojny słownej i jawnych przygotowań do jej czynnej wersji”. Zdaniem autora, taka postawa wobec Rosji jest dla nas szkodliwa i może nas prowadzić do mniejszych lub większych klęsk, choć nie w sensie militarnym, bo wojna nam nie grozi.
Tom trzeci esejów pn. Wojny nie będzie to teksty pisane w latach 2015 – 2016, dotyczące XIX i XX wieku w stosunkach polsko-rosyjskich i początku XXI w.
Obecnie wydany tom czwarty, poświęcony rewolucji październikowej, to 57 felietonów ułożonych w pięciu rozdziałach począwszy od przedstawienia bohaterów – twórców rewolucji, poprzez ocenę rewolucji, polskie rozliczenia z tamtym okresem i ocenę jej skutków oraz reminiscencje na temat rewolucji w Rosji.
Wielkim walorem publicystyki autora jest niekonwencjonalność podejścia do tematu, „osobność” i niezależność ocen, a także śmiałe, nierzadko kontrowersyjne tezy – również odnośnie prowadzonej przez Polskę (od lat) polityki wschodniej.
Zaletą – rzadko spotykaną - jest też biegłość autora w posługiwaniu się krótką, syntetyczną formą (a felieton to najtrudniejsza forma wypowiedzi), łatwość puentowania, oraz przystępny, barwny język.
Wszystkie te cechy publicystyki W. Modzelewskiego sprawiają, że lektura tekstów o niebłahym przecież ciężarze merytorycznym jest atrakcyjna dla każdego czytelnika.(al.)
Polska – Rosja. Refleksje na stulecie bolszewickiej rewolucji, Witold Modzelewski, Instytut Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy, Warszawa 2017