Recenzje (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1464
Państwowe Wydawnictwo Naukowe stworzyło cykl książek przeznaczonych dla osób ciekawych świata, entuzjastów i hobbystów, a przede wszystkim praktyków, pn. Laboratorium w szufladzie.
Wszystkie książki z tej serii są bogato ilustrowane rysunkami i zdjęciami, a każdy z poruszanych tematów zawiera praktyczny opis zjawiska, doświadczenia, przyrządu czy aktywności.
Choć strona graficzna okładki sugeruje szkolnego odbiorcę treści, to jednak autorzy nie stronią od wejścia na poziom wyższy niż tylko popularne ujęcie tematu.
Przekonać się o tym można choćby z książki Łukasza Badowskiego i Zdzisława Adamaszka – Matematyka, jaka ukazała się w tej serii wydawniczej. Autorzy udowadniają w niej, że matematyka – jak przystało na królową nauk – wszędzie jest obecna i na wszystkim odciska swoje piętno. Królestwo matematyki pokazane jest głównie poprzez geometrię, ale i np. przez rachunek prawdopodobieństwa i to w sposób szczególny, bo doświadczalny, czego powszechnie się po tej nauce nie spodziewamy.
Autorzy pokazują, iż zjawiska i rzeczy, z jakimi mamy na co dzień do czynienia można nie tylko opisać i wyjaśnić przy pomocy obliczeń matematycznych, ale i samemu zbudować narzędzia czy urządzenia.
Poruszanie się po treści książki jest ułatwione dzięki kolorowym wyróżnikom graficznym górnych rogów książki, wskazujących m.in. na stopień trudności przedstawionych zagadnień i zadań oraz dzięki niezwykle przejrzystemu graficznie ujęciu treści. Na końcu książki przewidziano też miejsce na notatki.(tm)
Matematyka, Łukasz Badowski, Zdzisław Adamaszek, PWN, Warszawa 2016, wyd. I, s. 193
- Autor: al
- Odsłon: 3108
Wydawnictwo PWN wydało w serii Zbiorowiska roślinne Polski ilustrowany przewodnik dotyczący lasów i zarośli pod redakcją naukową Władysława Matuszkiewicza, Piotra Sikorskiego, Wojciecha Szweda i Marka Wierzby.
Lasy i zarośla to jedyne w swoim rodzaju kompendium, które w zwięzły i całościowy sposób prezentuje wszystkie uznane jednostki leśne i zaroślowe występujące w Polsce. Jest znakomitym ułatwieniem w rozpoznawaniu zbiorowisk roślinnych i ich siedlisk, również w terenie. Jest tu klucz do identyfikacji ważniejszych jednostek, proste schematy opisu 78 leśnych i zaroślowych zbiorowisk roślinnych Polski, ponad 500 fotografii je obrazujących oraz opisy jednostek podobnych do siebie. Ale jest i historia badań fitosocjologicznych roślinności i zaroślowej przed i po II wojnie światowej, i sylwetki pionierów fitosocjologii oraz ich związki z głównymi ośrodkami naukowymi w Polsce, co czyni z książki wartościową pozycję w historii nauki polskiej.
Książka jest przeznaczona dla osób zajmujących się fitosocjologią, głównie dla studentów biologii, leśnictwa, architektury krajobrazu, ochrony środowiska oraz pracowników służb leśnych, ale jest też nieocenionym kompendium wiedzy dla wszystkich miłośników przyrody. Może też być pomocą w nauczaniu zespołów roślinnych. (al)
Lasy i zarośla. Ilustrowany przewodnik, red. naukowa Władysław Matuszkiewicz, Piotr Sikorski, Wojciech Szwed, Marek Wierzba, PWN, Warszawa 2012, s. 518
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 887
Kognitywista Benjamin K. Berger z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego zajmujący się m.in. rolą ucieleśnionej symulacji i metafory w procesie rozumienia języka napisał książkę Louder Than Words: The New Science of How the Mind Makes Meaning. W polskim tłumaczeniu Zuzanny Lamży nosi ona zagadkowy tytuł: Latające świnie (z wiernym angielszczyźnie podtytułem: Jak umysł tworzy znaczenie). Jej wydawcą jest Copernicus Center Press.
W przedmowie do książki George Lakoff – mentor B. Bergena – pisze, iż jest ona syntezą nowego spojrzenia na znaczenie, a autor ciekawie wprowadza w niej czytelnika do świata psychologicznych eksperymentów i badań nad mózgiem. Tłumaczy jak działa nasz umysł i pokazuje, że nasze czyny mówią lepiej niż słowa. Oczywiście wyjaśnia jak do tego dochodzi.
Myśleniu służą bowiem te same struktury neuronalne, które kierują wzrokiem, działaniem i emocjami. To ciało określa pojęcia używane przez to, co zwykliśmy nazywać umysłem. Nie jesteśmy bezdusznymi myślącymi maszynami: nasza fizjologia dostarcza pojęć naszej filozofii.
Zasadniczym zadaniem języka jest przekazywanie znaczenia. Wprawiamy w wibracje struny głosowe po to, żeby nasze myśli pojawiły się w umyśle drugiej osoby. Możemy mówić o wszystkim – od rowerowej wycieczki do parku, po rzeczy, które tak naprawdę nie istnieją, jak latające świnie – a kiedy to robimy, nasi słuchacze wypełniają obraz detalami, o których nigdy nie wspominaliśmy. Jak to możliwe? Jaki mechanizm za tym stoi?
Jak wyobraźnia pomaga nam w działaniu? Na ile sposobów można czytać ten sam tekst? Czym są ucieleśnione symulacje i jaką rolę odgrywają w rozumieniu języka? Odpowiedzi na te i inne pytania czytelnik znajdzie w opisanych obserwacjach ludzkich zachowań, doświadczeniach, ilustracjach, które czynią ten obszar wiedzy przystępny w zrozumieniu nawet dla laików.(tm)
Latające świnie. Jak umysł tworzy znaczenie, Benjamin K. Berger, Copernicus Center Press, Kraków 2017, wyd. I, s. 379, cena 49,90 zł (w tym VAT), dostępna także jako e-book.
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 11623
Opium. Krótka historia - autorstwa Thomasa Dormandy’ego - to jedna z takich książek popularnonaukowych, które zawsze cieszą się dużym zainteresowaniem z racji tematyki „zakazanego owocu”. Nic więc dziwnego, że Wydawnictwo RM wydało ją po raz drugi – tym razem w tłumaczeniu Patrycji Zarawskiej i w innej szacie graficznej.
Mak jako środek nasenny znany jest od wieków w medycynie ludowej. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu opiekunki podawały płaczącemu dziecku do ssania „smoczek” w postaci zawiniętych w płótno nasion maku. (Współczesne uciekają się już do syntetycznych środków nasennych). Używanie maku w polskiej kulturze ograniczało się jednak do celów żywieniowych (olej, pieczywo z dodatkiem maku, wyroby cukiernicze) oraz do karmienia zwierząt (makuchy są wartościową paszą). Moda na używanie maku pod postacią odpowiednio spreparowanego soku z niedojrzałych makówek (opium) przyszła do nas dopiero w latach 60. XX w. wraz z kontrkulturą.
Jednak zarówno mak, jak i uzyskiwane z niego opium mają bardzo długą historię - prawdopodobnie już w neolicie ludzie uprawiali mak i znali też działanie oszałamiające soku z makówek, co wykorzystywano głównie do celów leczniczych.
Stopniowo opium (czy laudanum, bo i tak je nazywano) zaczęło jednak pełnić i inne funkcje niż lecznicze. W miarę rozwoju nauki, zwłaszcza chemii, poznawano jego skład i nauczono się ekstrahować z soku makowego silniejsze niż opium alkaloidy – morfinę i heroinę. Tych zaś używano w medycynie, ale i do w celu uzyskiwania błogostanu i uczucia szczęśliwości. Korzystali z tego zwłaszcza artyści, odważnie eksperymentujący w narkotykami podczas tworzenia dzieł literackich czy muzycznych (malarzom opiaty były bardziej obce), ale też podawano je żołnierzom.
Skutki takiego zastosowania opium, morfiny i heroiny okazały się opłakane – środki te zniszczyły, upodliły, zdeprawowały lub zabiły liczne jednostki, rodziny, społeczności, a nawet całe narody.
Opium bowiem okazało się łatwym sposobem bogacenia się całych państw, kompanii i organizacji przestępczych. Toczono o nie wojny, z których najbardziej znane to wojny opiumowe z Chinami prowadzone przez Wielką Brytanię i Francję. W ich efekcie państwo chińskie praktycznie upadło.
Ale zgodnie z porzekadłem: kto czym wojuje, od tego zginie – państwa kolonialne, choć wzbogaciły się na opium, to i sprowadziły na siebie wszystkie skutki tych wojen. Do dzisiaj mają więc problemy z narkomanią na swoich terytoriach i narkobiznesem, który opanował cały świat i nie widać sposobów skutecznej walki z nim. Do dziś mak jest więc znaczącym graczem na arenie międzynarodowej, utrzymuje przy władzy, albo obala rządy, wznieca konflikty, inicjuje wojny.
O tym wszystkim mówi niezwykle interesująco książka Thomasa Dormandy’ego. Pokazuje jak jeden czynnik - roślina uprawna i lecznicza – może wywierać tak wszechstronny wpływ na losy cywilizacji, począwszy od żywienia, leczenia ciała i duszy, poprzez kulturę, aż po zniszczenie całych narodów i państw. Pokazuje też prawdziwość maksymy Paracelsusa, iż wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo tylko dawka czyni truciznę.(al.)
Opium. Krótka historia, Thomas Dormandy, Wydawnictwo RM, wyd. II, s.344, cena 29,99 zł