Recenzje (el)
- Autor: kh
- Odsłon: 2900
Wydawnictwo Trio i Collegium Civitas opublikowały książkę To oni są wszystkiemu winni… Język wrogości w polskim dyskursie publicznym, pod redakcją Xymeny Bukowskiej i Barbary Markowskiej.
W publikacji przedstawiono analizy języka wrogości w przekazach prasowych i telewizyjnych z lat 2006/2007. Był to szczególny moment w dziejach Polski po przemianach demokratycznych. W 2005 roku doszło do gwałtownego politycznego rozłamu w obozie postsolidarnościowym. Wtedy właśnie nastąpiła niezwykła brutalizacja języka przekazu publicznego, która okazała się zjawiskiem trwałym.
Jak pisze Xymena Bukowska we wstępie do książki, poznawczo i emocjonalnie nieobojętny stał się długofalowy rezonans (by nie rzec: rozstrój), jaki tamten polityczno- partyjny rozbrat wywołał w polskim dyskursie publicznym: narodziny i okrzepnięcie języka nacechowanego wrogimi emocjami i silną oceną moralną osadzoną w relacji „my – oni” – ustalenie się „języka wrogości” jako narzędzia komunikacji i uprawiania (demokratycznej?) polityki, używanego ostatecznie przez różnorodnych aktorów polskiego życia publicznego i politycznego w różnych konstelacjach.
Cechą charakterystyczną tego języka wrogości jest ukierunkowanie komunikatu na „inny” podmiot sfery publicznej i jest to komunikat konfrontacyjny, polaryzujący, prowadzący do dyskredytacji pewnych idei i równocześnie ich głosicieli, tych „innych”.
Niezwykle interesująca jest przeprowadzona w książce analiza nazw i etykiet, służących identyfikacji podmiotów antagonizmu w polskim dyskursie publicznym i świadczących o wielkiej inwencji językowej autorów. Zakodowane w nich dodatkowe znaczenia pogłębiają siłę stygmatyzacji i antagonizmy, a najbardziej wielowymiarową kategorię semantyczną stanowią odniesienia religijne i historyczno-kulturowe.
W aneksie do książki, na co warto zwrócić uwagę, zamieszczono alfabetyczną listę etykiet, spora część z nich przeszła już do historii, ale są znakomitym materiałem przypominającym styl i atmosferę dyskursu sprzed 6-7 lat.
Jeden z rozdziałów publikacji jest poświęcony „Regułom ekspresji emocjonalnej w relacji my-oni”, mechanizmom manipulowania emocjami, tworzącymi syndrom wrogości przypisywanej oponentom. Może to spowodować, iż antagonizm, zaciekła walka między politycznymi wrogami stanie się funkcjonującym w Polsce modelem demokracji, jeśli jeszcze nie jest – uważa autorka, Anna Lisiecka. W rezultacie trudno liczyć, by w polskim dyskursie publicznym doszło do wymiany argumentów i kompromisu.
Eksperci zwracają uwagę, że w wyniku brutalizacji języka polskich elit i wytworzenia efektu szeroko rozumianej wrogości, dążenie do totalnej destrukcji przeciwnika wydaje się dominującą i w gruncie rzeczy jedyną możliwą formą komunikowania się politycznych oponentów. Istotny jest używany ostry język, dobór słów, by opisując wrogów wzmacniać wrażenie zagrożenia z ich strony.
Pojawienie się języka wrogości w polskim dyskursie publicznym nie było tylko incydentem. Funkcjonuje on do dziś, często w znacznie jeszcze ostrzejszej formie. „Oni” są traktowani nie jak przeciwnicy, ale wrogowie, których trzeba zdyskwalifikować, a nawet wyeliminować z przestrzeni publicznej. Dokumentowanie i analiza przejawów języka wrogości w początkowej fazie skłania do głębszego zbadania problemu, do refleksji nad „jakością”, „dojrzałością” czy „specyfiką” polskiej demokracji, przeobrażeniami zachodzącymi w demokratycznym dyskursie.
W zamykającym książkę Podsumowaniu: ku diagnozie polskiej sfery publicznej Barbara Markowska pisze, że hasło „to oni są wszystkiemu winni” pozwala usprawiedliwić wszelkie nadużycia dyskursywne. Wszechobecność wrogości w dyskursie politycznym z dużym prawdopodobieństwem wskazuje jednocześnie na upolitycznienie sfery publicznej w Polsce oraz kryzys państwa i tożsamości narodowej, uważa autorka.
Na publikację składają się analizy języka wrogości w przekazach prasowych z przełomu lat 2006/2007 przeprowadzone przez zespół młodych badaczy z Collegium Civitas w ramach projektu współfinansowanego przez Fundację im. Stefana Batorego z „Programu dla tolerancji – przeciwdziałanie nietolerancji”. (kh)
To oni są wszystkiemu winni…Język wrogości w polskim dyskursie publicznym, red. Xymena Bukowska, Barbara Markowska, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2013, s.175.
- Autor: al
- Odsłon: 1528
W ostatnich latach ukazało się sporo książek, zarówno ekonomistów, jak i socjologów czy politologów opisujących zmianę ustroju w Polsce w 1989r. Książka Stanisława Gomułki, makroekonomisty, konsultanta wielu polskich i międzynarodowych instytucji finansowych, doradcy i członka zespołu Leszka Balcerowicza w 1989 roku (także doradcy premiera Gajdara w Rosji Jelcynowskiej), jest jedną z nich.
Autor opisuje w niej mechanizmy wpływające na wzrost gospodarczy w skali globalnej w długim czasie, proponując konkretną politykę na najbliższe lata.
Tematyka książki została ujęta w cztery bloki zagadnień. Pierwszy dotyczy mechanizmów i źródeł wzrostu gospodarczego – interpretacji takich zjawisk jak szybki wzrost gospodarczy w niektórych państwach w ostatnich 300 latach, zróżnicowania tempa rozwoju między krajami, ale i prognozy na XXI wiek.
Drugim zagadnieniem, jakie autor omawia to przebieg zmian ustrojowych w Polsce – zwłaszcza w początkowym okresie, w latach 1989-93, gdyż – jak sam pisze we Wstępie – decyzje wówczas podjęte zaważyły na kształcie i przebiegu wprowadzonych zmian.
W tym też dziale znajdują się niezwykle ciekawe zapisy z rozmów z prof. Tadeuszem Kowalikiem, oponentem tej polityki, jaką ekipa Leszka Balcerowicza prowadziła, oraz z Janem Krzysztofem Bieleckim, który m.in. tłumaczy swoją osławioną wypowiedź w Davos o zniszczeniu Polski przez socjalizm bardziej niż przez hitlerowców. Obie pokazują kulisy podejmowanych decyzji, dylematy wyborów, uwarunkowania społeczne i polityczne – także światowe. W trzeciej części autor przedstawia główne problemy rozwojowe Polski i propozycje reform, a w czwartej zajmuje się perspektywami euro – także skutkami pozostawania poza tą strefą.(al.) Transformacja i rozwój. Teoria i polityka gospodarcza, Stanisław Gomułka, PWN, Warszawa 2016, s. 364
- Autor: al
- Odsłon: 2988
Ukazał się nowy numer pisma interdyscyplinarnego Transformacje – wydawanego przez Fundację Edukacyjną „Transformacje” oraz Centrum Badań Ewaluacyjnych i Prognostycznych Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie.
W przedmowie redaktorzy tomu piszą, iż numer daje propozycję do dyskusji na temat idei transformacji jako swoistego paradygmatu pozwalającego w sposób bardziej adekwatny rozpoznawać i analizować zmiany, tranzycje, przeobrażenia.
Numer otwierają teksty Lecha Zachera (Transformacje świata i ludzi) oraz Wiesława Sztumskiego (Transformacja nowym paradygmatem rewolucji społecznej).
Redakcja szczególną uwagę przywiązuje do transformacji kulturowych, co znalazło wyraz w tekstach sześciu autorów na ten temat . (Tadeusza Miczki, Aleksandry Kunce, Ilony Copik, Joanny Kuźnickiej, Marioli Sułkowskiej-Janowskiej oraz Moniki Miczki-Pajestki).
Jak zwykle, część numeru dotyczy problematyki mediów, informacji i komunikacji. Piszą na ten temat: Urszula Żydek-Bednarczuk, Bogdan Zeler, Barbara Orzeł, Magdalena Piłat-Borcuch, Artur Borcuch, Edward Karolczuk, Wiktor Szewczak i Janusz Golinowski.
O poszukiwaniu nowych idei w ekonomii i marketingu traktują teksty Wiesława Sztumskiego, Lechosława Garbarskiego, Karoliny Dziwak i Jana Fazlagićia.
Numer kończą tematy przyszłościowe – poczynając od porównawczego omówienia niektórych współczesnych wizji przyszłości (Małgorzata Molęda-Zdziech), poprzez przepowiednie (Dorota Brylla) i folklorystyczne opowieści (Agnieszka Przybyła-Dumin), a kończąc na omówieniu roli komórek macierzystych w biomedycynie (Zbigniew Boruczkowski, Katarzyna Pawelec, Maciej Boruczkowski, Dominika Gładysz).
Transformacje 1-2(76-77), Fundacja Edukacyjna „Transformacje”, Warszawa 2013, s. 477
- Autor: al
- Odsłon: 2158
W odredakcyjnym wstępie podkreśla się, iż dotyczy on tego, co najważniejsze dla rozwoju intelektualnego i duchowości współczesnego człowieka, czyli kulturze, edukacji i nauce. Przedmiotem analiz i ewaluacji, zarówno ujęć teoretycznych, jak i praktyk społecznych są transformacje dokonujące się w muzyce, modzie, estetyce życia i ucztowania, w przedstawieniach filmowych, malarstwie. Ta perspektywa przyświeca też problematyce edukacji i nauki. Tutaj głównym obszarem dyskusji jest polskie szkolnictwo wyższe, jego potencjał i międzynarodowa pozycja, a także finansowanie.
W tomie znalazły się też teksty dotyczące innowacji, w tym - nowej idei – społecznej produkcji wolnego i otwartego oprogramowania. Obecna jest też tematyka mediów społecznościowych jako innowacji w obrębie rewolucji informatycznej.
Porusza się również zagadnienia odnoszące się do transformacji środowiska naturalnego – zarówno od strony cybernetycznej, jak i zarządzania.
Na ostatni rozdział tomu składają się teksty dotyczące odpowiedzialności i etyki.(al.) Transformacje nr 1-2/2014, wydawnictwo Fundacja Edukacyjna „Transformacje” oraz Centrum Badań Ewaluacyjnych i Prognostycznych Akademii Leona Koźmińskiego, Warszawa 2014, s.450