78 lat +51 lat= 100 dni
Autor: Anna Leszkowska 2008-01-17
Z dr. inż. Józefem Gromkiem, dyrektorem Instytutu Tele- i Radiotechnicznego rozmawia Anna Leszkowska
Mija właśnie 100 dni, od kiedy do Instytutu Tele- i Radiotechnicznego, istniejącego od 1929 r. został włączony młodszy o 27 lat Przemysłowy Instytut Elektroniki. Czy doświadczenia zdobyte w okresie tego krótkiego dotychczas wspólnego działania wskazują na pomyślny przebieg integracji obu Instytutów?
- Symboliczne 100 dni jest zbyt krótkim okresem, by ocenić efekty wspólnych działań. W tych trzech miesiącach nasz wysiłek koncentrował się wokół zasadniczych kwestii związanych z tworzeniem warunków do pomyślnego przebiegu procesu integracji, a w szczególności na strukturze organizacyjnej, strategii działania oraz ocenie ekonomicznej efektywności prowadzonych obecnie badań.
Najbardziej zaawansowane są prace związane z nową strukturą organizacyjną. Wynika z nich, że zmiany będą miały charakter ewolucyjny, co z jednej strony pozwoli uniknąć zakłóceń w realizacji obecnie prowadzonych badań, natomiast z drugiej - umożliwi dostosowywanie struktury do wyzwań związanych z koncentracją działalności badawczo-rozwojowej na priorytetach Instytutu. Sądzę, że działania dotyczące oceny ekonomicznej efektywności realizowanych obecnie prac zostaną dokończone w ciągu kolejnych 100 dni, natomiast budowanie strategii rozwoju skonsolidowanego Instytutu musi zająć trochę więcej czasu.
Wydaje się, że w przypadku konsolidacji dwóch równorzędnych Instytutów, prowadzących badania w komplementarnych dziedzinach naukowych, strategia powinna być sumą zasobów strategicznych obu Instytutów i można to zrobić dość szybko.
- Tak może się wydawać. Ale gdy chcemy, by proces integracji był udany, powinniśmy przyjąć, że konsolidacja jest jedynie środkiem służącym do realizacji celów strategicznych nowego instytutu. Przy takim założeniu konieczne jest jasne zdefiniowanie celu strategicznego jednostki, który będzie akceptowany przez wszystkich pracowników.
Jestem przekonany, że naszym nadrzędnym celem działania będzie transformacja badań naukowych w innowacyjne produkty i aplikacje. Natomiast nowe technologie będą elementem tych innowacji. Innymi słowy, część zespołów badawczych Instytutu musi przekształcić się z zespołów ukierunkowanych na wybrane technologie w zespoły ukierunkowane na rynek. Nie jest to wcale takie proste, gdyż w tej transformacji kluczową kwestią jest łączenie kompetencji technologicznej z wiedzą biznesową tak, aby wyniki badań były szybko wdrażane do praktyki gospodarczej. Uważam, że jest to jedyny sposób na budowanie profesjonalnej organizacji badawczej. Z pewnością osiąganie znaczących sukcesów w tym zakresie ułatwia nam coraz większa umiejętność przewidywania rozwoju technologii sprzyjających wprowadzaniu innowacji.{mospagebreak}
To bardzo ogólna recepta na rozwój Instytutu. Czy warunkiem jej powodzenia jest tylko ustalenie planu działalności Instytutu przynajmniej w perspektywie średniookresowej?
- Z pewnością warunkiem powodzenia integracji jest ustalony i akceptowany plan, mający na celu osiągnięcie określonych założeń. Istniejąca już jego koncepcja wynika z projektów badawczo-rozwojowych, koncentrujących problematykę badawczą Instytutu na dwóch priorytetowych kierunkach:
- inteligentnych systemach wspomagania decyzji na potrzeby sterowania i kontroli złożonych układów infrastruktury przemysłowej,
- integracji zaawansowanych technologii elektronicznych na rzecz zastosowań
przemysłowych.
Kierunki te stwarzają nowe możliwości rozwoju, zarówno kompetencji kadry naukowej Instytutu, jak i transferu innowacyjnych technologii elektronicznych i technologii informatycznych do praktyki przemysłowej.
Podstawowym celem prac prowadzonych w ramach pierwszego priorytetowego kierunku badań jest tworzenie innowacyjnych platform sprzętowo-programowych oraz zintegrowanych systemów teleinformatycznych na bazie urządzeń z wbudowaną inteligencją i wykorzystaniu różnorodnych technologii teleinformatycznych do wymiany informacji. W perspektywie krótkoterminowej prace będą koncentrowane wokół innowacyjnych platform i systemów do monitorowania i sterowania lokalnymi systemami energetycznymi. Do najważniejszych przedsięwzięć badawczych związanych z drugim priorytetowym kierunkiem badań należy zaliczyć:
- rozwój nowych koncepcji inżynierskich wykorzystujących procesy cieplno-chemiczne,
- integrację nowych osiągnięć wiedzy w zakresie technologii płytek drukowanych i montażu elektronicznego,
- udoskonalanie produktów i procesów opartych na technologii próżni.
Chciałbym jednak wyraźnie podkreślić, że warunkiem powodzenia procesu integracji jest również szybkość i rozwaga w realizacji przyjętej koncepcji rozwoju. Zdaję sobie sprawę, że zbyt wolne wprowadzanie zmian związanych z koncentracją badań na priorytetach Instytutu może mieć wiele negatywnych następstw, takich jak: nieuzyskanie w odpowiednim czasie zakładanych efektów z tytułu konsolidacji, zmęczenie pracowników dokonywanymi zmianami, czy też opory przeciwko zmianom. Jednocześnie zbyt szybkie wdrożenie przyjętej koncepcji może spowodować brak jej akceptacji, jeżeli nie zostaną podkreślone korzyści dla Instytutu, a tym samym dla jego pracowników. Jestem jednak przekonany, że w tej kwestii znajdziemy optymalne rozwiązanie.
W Pana wypowiedziach zawarta jest spora doza optymizmu. Ma pan ku temu podstawy?
- Mój optymizm wynika przede wszystkim z przekonania, że możemy mieć satysfakcję ze wszystkich opracowań Instytutu, które dają szansę na wytworzenie nowych technologii użytecznych w sferze gospodarczej. Jednakże na szczególne wyróżnienie zasługują te, które eksponują nasze specjalności naukowe i technologiczne wśród szerokiego kręgu zainteresowanych nimi podmiotów gospodarczych.
Biorąc pod uwagę to kryterium oceny, możemy być niewątpliwie dumni z innowacji dla firm z sektora elektroenergetycznego. Przypomnę, że jako pierwsi w kraju, niespełna 15 lat temu w ramach projektu celowego, opracowaliśmy mikroprocesorowe urządzenie do pomiarów, automatyki, sterowania i zabezpieczeń (MUPASZ) przeznaczone dla stacji energetycznych średnich napięć. Sukces rynkowy tego sterownika zainspirował nas do opracowywania kolejnych generacji tego typu urządzeń, zgodnie ze zgłaszanymi potrzebami naszych partnerów przemysłowych. Najnowsze nasze osiągnięcia to rodzina sterowników z serii 7.XX, zawierająca wszystkie nowoczesne technologie sprzętowe i rozwiązania programowe z zakresu cyfrowego przetwarzania sygnałów, rejestracji zakłóceń, logiki programowalnej oraz współpracy z systemami nadrzędnymi przy wykorzystaniu różnych protokołów transmisji. Oferta ta umacnia, zarówno w kraju, jak i za granicą, naszą pozycję czołowego twórcy specjalistycznych sterowników i systemów zabezpieczeń. Kilka tysięcy tych sterowników i systemów pracuje w kopalniach, hutach, elektrociepłowniach oraz na polach roponośnych Syberii i w pobliżu Bajkału.{mospagebreak}
Innym przykładem znaczących osiągnięć Instytutu są nowe technologie zwiększające innowacyjność i konkurencyjność firm związanych z montażem sprzętu elektronicznego. Wśród ostatnio zrealizowanych przedsięwzięć w tym zakresie na specjalne wyróżnienie zasługują wyniki prac dotyczących innowacyjnych technologii lutowania bezołowiowego, wspomagających firmy z sektora MSP w dostosowywaniu się do nowych wyzwań wynikających z polityk horyzontalnych UE w zakresie ochrony środowiska.
Kolejne przykłady osiągnięć w zakresie innowacji to: nowa generacja urządzeń cieplno-chemicznych do badania różnych materiałów, specjalistyczne urządzenia automatyki przemysłowej, ultrastabilne generatory częstotliwości oraz technologia wielowarstwowych płytek drukowanych z mikrootworami nieprzelotowymi, wykonanymi za pomocą lasera. Ta ostatnia innowacja stwarza zupełnie nowe możliwości w zakresie miniaturyzacji sprzętu elektronicznego i znacząco w tym zakresie zmniejsza lukę technologiczną dzielącą nas od najwyżej rozwiniętych państw. Najlepiej o tym świadczy wykorzystanie naszej wielowarstwowej technologii płytek drukowanych przy budowie anteny do stacji kosmicznej Columbus, którą opracował zespół pracowników Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej. Antena była wykonana w Instytucie we wrześniu br. ,a autorzy projektu po serii bardzo odpowiedzialnych testów, zamontowali ją na korpusie promu w listopadzie. O konkurencyjności naszych wyników badań świadczą również liczne prestiżowe nagrody uzyskane na międzynarodowych wystawach i targach innowacji.
Jako przykład wymienię tylko nagrody uzyskane w 2007 r.:
1. Srebrny Medal - Archimedes – Moskwa 2007 – Rodzina zdalnie sterowanych urządzeń zabezpieczeniowych MUPASZ-MiZaS o podwyższonej odporności na zakłócenia elektromagnetyczne
2. Srebrny Medal - „Concours Lépine” Paryż 2007 - Ultrastabilne niskoszumne termostatowane generatory kwarcowe
3. Złoty medal - IWIS MIĘDZYNARODOWA WYSTAWA WYNALAZKÓW Warszawa 2007 - Ulltrastabilne niskoszumne termostatowane generatory kwarcowe
4. Brązowy medal - IWIS MIĘDZYNARODOWA WYSTAWA WYNALAZKÓW Warszawa 2007 - Proszkowe elementy magnetyczne, miękkie i twarde
5. Złoty medal z wyróżnieniem - BRUSSELS EUREKA 2007 – BRUSSELS * INNOVA * ENERGY - System przełączania zasilań wraz z Automatem SZR 7.A1
6. Order BRUSSELS EUREKA Merites de l’Innovation - za wybitne osiągnięcia w zakresie Innowacji i Wynalazczości – Listopad 2007 Brussels
Jestem przekonany, że te nasze osiągnięcia we wprowadzaniu innowacji są kluczem do dalszych sukcesów.{mospagebreak}
Czy to oznacza, że nie ma dla Instytutu zagrożeń?
- Zmieniające się otoczenie zewnętrzne nie jest traktowane przez nas jednoznacznie jako zagrożenie czy też szansa. Z pewnością konsekwentne obniżanie dotacji statutowej stworzy zagrożenie. Ale szansą byłoby zastąpienie dotacji średniookresowym kontraktem, negocjowanym pomiędzy Instytutem a administracją rządową. Wydaje się, że ta wizja jest mało realna w sytuacji dynamicznie zmieniającego się rynku badań. Jednak za granicą tego typu rozwiązania coraz częściej się stosuje i sądzę, że warto się nad nimi zastanowić. Inną szansą na nową jakość w zarządzaniu badaniami mogłyby być struktury sieciowe, podobne do struktur holdingowych. Takie struktury organizacyjne, w których łączy się wewnętrzne i zewnętrzne źródła nowych idei i technologii w jeden model biznesowy są szczególnie efektywne w przypadku prowadzenia badań o charakterze interdyscyplinarnym.
W obszarze elektroniki przykładem takich badań jest wyłaniająca się technologia organicznej elektroniki. Technologia ta stworzy zupełnie nowe możliwości w zakresie innowacji kreujących zupełnie nowe rynki. Nasz Instytut, pomimo konsolidacji, ma zbyt małą masę krytyczną, aby podjąć takie badania w szerszym zakresie. Jednak by nie stracić szansy na uczestniczenie w rozwoju tej kluczowej technologii, będziemy chcieli przynajmniej doskonalić ten jej fragment, który jest związany procesami wykorzystywanymi w Instytucie w zakresie płytek drukowanych. Dzięki temu, stworzymy sobie również podstawy do rozszerzenia zakresu naszej współpracy międzynarodowej.
Innym przykładem przedsięwzięć badawczych, które są predysponowane do realizacji w ramach struktur sieciowych są badania związane z energią odnawialną. Chcemy do tych badań wnieść naszą wiedzę w zakresie zabezpieczeń, sterowania i monitorowania obiektów rozproszonych. Takich przykładów jest więcej i one w znacznej mierze będą decydować o stabilnym rozwoju Instytutu.
Dziękuję za rozmowę.