Recenzje (el)

Autor: js

Opublikowano: 29 wrzesień 2012

Odsłon: 3483

Wydawnictwo Naukowe PWN wydało książkę francuskiego filozofa i historyka Michela Foucaulta – Narodziny biopolityki w tłumaczeniu Michała Herera.

Jest to zbiór 12 wykładów z przedmową Francoisa Ewalda i Alessandra Fontany, zakończone przypisami, streszczeniem samego autora, informacją o umiejscowieniu wykładów (autorstwa Michela Senellarta), a także indeksem nazwisk i pojęć.

Michel Foucault wykładał w Collège de France od stycznia 1971 roku aż do śmierci 13 lat później, z wyłączeniem roku 1977. Jego katedra nosiła nazwę „Historia systemów myślenia” i została utworzona w 1969 roku na wniosek Jules'a Vuillemina. Kiedy Foucault ja obejmował, liczył 43 lata.

Narodziny biopolityki – VIII tom wykładów – miały kontynuować rozważania z Bezpieczeństwa, terytorium, populacji. Chodziło o zbadanie liberalizmu jako czegoś, co „wyznacza ogólne ramy biopolityki”, a następnie o dokładną analizę samej polityki życia. Ale Foucault nie zawsze trzymał się planu.

Ostatecznie wykłady skupiają się na dziejach i naturze liberalnego modelu zarządzania. Foucault wykorzystuje okazję do szeroko zakrojonych rozważań nad współczesnością – przed- i powojenną liberalną myślą ekonomiczną, jej wersją niemiecką i amerykańską, polityką gospodarczą RFN czy francuską polityką socjalną.

Podstawowy postulat liberalnych teoretyków – samoograniczenie rządzenia – nie jest wolny od pewnej dwuznaczności. Afirmacji „rynku” i „wolnej konkurencji” towarzyszy, z jednej strony, rozbudowany plan interwencji państwowych, mających ów rynek dopiero tworzyć i chronić, z drugiej – rozszerzenie pojęciowości i logiki ekonomii na obszary dotychczas pozaekonomiczne. To właśnie w obrębie owego splotu wycofania i ekspansji, powściągliwości i ingerencji zakorzeniają się metody uprawnia biopolityki.(js)

Narodziny biopolityki, Michel Foucault, Wydawnictwo PWN S.A., Warszawa 2011, s. 417

Autor: al

Opublikowano: 10 luty 2016

Odsłon: 2661

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego wydało książkę Łukasza Jacha – Nauka jako obiekt kultu. Wprowadzenie do koncepcji scjentoteizmu.

Nauka, jej niebywały postęp w XX wieku, poza fascynacją i zachwytem, rodzi jednak wiele obaw, niepokojów i pytań związanych z jej rolą w społeczeństwie i świecie oraz skutków jej rozwoju. Dyskusja o roli nauki nie jest nowa, niemniej – jak pisze autor książki - obserwowana współcześnie wszechobecność  nauki, jej przedstawicieli, odkryć i języka sprawia, że można postrzegać ją jako dominujący system orzekania o świecie.

Zadaje też pytanie: czy dominacja nauki na współczesnym rynku idei stanowi rezultat jej wielkich sukcesów, czy raczej dopasowania naukowego sposobu orzekania o świecie do funkcjonowania procesów poznawczych człowieka?

Autor poddaje analizie przede wszystkim psychologiczne uwarunkowania sposobów ustosunkowywania się człowieka do nauki: procesu jej powstawania, produktów oraz miejsca we współczesnym świecie.

Podstawowym jego celem jest przedstawienie koncepcji scjentoteizmu rozumianego jako forma światopoglądu, charakteryzująca się tendencją do uzasadniania własnych przekonań i zachowań ustaleniami naukowymi.

W jego istotę wprowadzają czytelnika cztery rozdziały książki. Pierwszy dotyczy obecności nauki i jej odkryć w popkulturze, mediach i reklamie. W rozdziale drugim autor przedstawia przegląd najważniejszych filozoficznych i metodologicznych  koncepcji dotyczących sposobów rozumienia nauki jako elementu rzeczywistości przez filozofów i przedstawicieli nauk przyrodniczych. Trzeci rozdział to rozważania  psychologicznych uwarunkowań uprawiania nauki (aktywna psychologia nauki) jak i jej odbioru (receptywna psychologia nauki). W rozdziale czwartym przedstawiono pojęcie scjentoteizmu oraz sposoby manifestowania się tego światopoglądu.

Książka adresowana jest do psychologów i przedstawicieli innych dyscyplin społecznych, a także wszystkich osób zainteresowanych tematyką wpływu nauki, naukowców i najnowszych odkryć naukowych na funkcjonowanie jednostki i społeczeństwa. (al.)

 

 

Nauka jako obiekt kultu. Wprowadzenie do koncepcji scjentoteizmu,  Łukasz Jach, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2015, s.204, cena 20 zł +VAT

 

 

 

Autor: al

Opublikowano: 29 listopad 2014

Odsłon: 2394

Książka Nauka i religia. Czy można je pogodzić? wydana przez Wydawnictwo Copernicus Center Press w serii Nauka i religia  to polemika dwóch wybitnych amerykańskich filozofów: Daniela Dennetta (zwolennika darwinizmu neutralnego) oraz teisty Alvina Plantingi (zwolennika molinizmu).

Obaj filozofowie prezentują w niej swoje stanowiska w sporze na temat możliwości pogodzenia współczesnego, naukowego obrazu świata z wierzeniami religijnymi (to owoc i kontynuacja ich debaty podczas zjazdu Centralnego Oddziału Amerykańskiego Stowarzyszenia Filozoficznego w Chicago z 2009 r.).
 

We wstępie do książki, Mateusz Hohol i Łukasz Kwiatek podkreślają jej ważność dla współczesnej kultury, nie tylko z powodu rangi naukowej autorów oraz faktu, iż relacje miedzy nauką a religią są jednym z najgorętszych tematów, wokół których ogniskują się dyskusje z różnych obszarów kultury. Jest też powód trzeci – filozoficzne ujęcie relacji miedzy nauką a religią jest zwykle jednostronne – z pozycji teistycznej lub ateistycznej. Dzięki tej książce można skonfrontować obie perspektywy, zwłaszcza, że styl prowadzenia dyskusji przez filozofów jest niezwykle rzeczowy i pozbawiony emocji właściwych popkulturze.

Dyskusja obu filozofów ujęta została w sześć rozdziałów: Nauka i religia – gdzie naprawdę leży konflikt? (A. Plantinga), O prawdach, które nie sięgnęły celu (D. Dennett), Superman kontra Bóg? (A. Plantinga), O nawykach wyobraźni i ich wpływie na niedowierzanie (D. Dennett), Naturalizm przeciwko nauce (A. Plantinga) oraz Nie trzeba cudu (D. Dennett). (al.)

 

Nauka i religia. Czy można je pogodzić?, Daniel Dennet, Alvin Plantinga, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2014, s. 146, cena 29,90 zł.

Autor: js

Opublikowano: 28 marzec 2016

Odsłon: 2174

Nauka wobec wiary. Spory, debaty, konteksty – to tytuł książki filozofa Willema B. Dreesa w tłumaczeniu Krzysztofa Skoniecznego  wydanej przez Wydawnictwo Copernicus Center Press.

Na styku religii i nauki często dochodzi do nieporozumień – pisze autor. Debaty niejednokrotnie są jedynie pozorne, ponieważ poszczególni uczestnicy inaczej ujmują dane problemy i kryteria. Nauka ma wpływ na sposób, w jaki żyjemy, a religia – na to, jak żyjemy z nauką. W refleksji dotyczącej religii i nauki winno się zwrócić większą uwagę na bardziej skomplikowane znaczenie stosunku religii do nauk we współczesnych społeczeństwach.

Teologia, etyka i nauka mają uniwersalistyczne ambicje – ich roszczenia prawdziwościowe i normy mają być ważne dla wszystkich ludzi, niezależnie od tego, jaką drogę życiową wybrali i w obrębie jakiej kultury żyją. Te górnolotne ambicje nie przekreślają jednak tego, że religia i nauka są wytworami człowieka – konteksty i założenia są kształtowane przez zadawane pytania, wykorzystywane kryteria i proponowane treści.

Religia i nauka zajmują się tym, co uważamy za wartościowe, prawdziwe i możliwe. Co się dzieje w skomplikowanej sferze debat i pozornych debat o religii i nauce? Co należy traktować poważnie, a co można uznać za nonsens i odrzucić? W jakich instytucjach mogłyby się odbywać takie debaty? Jakie są cele i ambicje dyskusji o religii i nauce?

Ta książka dotyczy sposobu, w jaki podchodzimy do dwóch głównych wymiarów ludzkiej egzystencji: naukowego poszukiwania wiedzy, na której można polegać, przekraczającej kulturowe ograniczenia i subiektywne preferencje, oraz religijnego poszukiwania znaczenia i kierunku w naszym życiu, stanowiącego ważny aspekt kultury i subiektywnej egzystencji.
Analizując źródła niezgody i dezorientacji, niniejszy przewodnik stara się pomóc w rozwinięciu lepszego rozumienia nauki, religii i kontekstów, w których te dwa wielkie ludzkie przedsięwzięcia wchodzą w relacje – pisze autor.(js)

 

Nauka wobec wiary. Spory, debaty, konteksty, Willem B. Drees, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2016, wyd. I, s.305, cena 39,90 (w tym VAT). Dostępny także e-book.