Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego wydało książkę Maristelli Botticini i Zvi Ecksteina w tłumaczeniu Joanny Gilewicz - Garstka wybranych. Jak edukacja ukształtowała dzieje Żydów 70-1492.
„Książka ta jest podróżą w głąb historii, aby się przekonać, dlaczego Żydzi są dzisiaj tacy, jacy są – piszą autorzy./…/ Dlaczego tak niewielu Żydów jest rolnikami? Dlaczego Żydzi tworzą miejską społeczność kupców, przedsiębiorców, bankowców, finansistów, prawników, lekarzy i uczonych? Kiedy i dlaczego taka struktura zawodowa i struktura zamieszkania stała się wyróżniającą cechą Żydów?/…/ Dlaczego Żydzi byli przez tysiąclecia mniejszością w miastach i miasteczkach całego świata, tworząc jedną z najbardziej rozproszonych diaspor w dziejach ludzkości? Kiedy, jak i dlaczego znaleźli się wśród „garstki wybranych”?
Większość ludzi uważa, że zna odpowiedź na te pytania, ale badacze po przestudiowaniu źródeł historycznych z ekonomicznego punktu widzenia nie znaleźli potwierdzenia żadnego z tych powszechnie podtrzymywanych poglądów.
Wykazują, że wyróżniające cechy Żydów ukształtowały się pod wpływem głębokich przeobrażeń ich religii po zburzeniu Drugiej Świątyni w 70 r. n.e. Nastąpiła wówczas zmiana przywództwa religijnego społeczności żydowskiej, a judaizm z kultu polegającego na rytualnych obrzędach w świątyni stał się religią wymagającą od wszystkich swoich wyznawców czytania i studiowania Tory w języku hebrajskim oraz posyłania synów w wieku 6 lub 7 lat do szkoły elementarnej lub synagogi, aby się tego nauczyli.
Wprowadzenie tej normy spowodowało rozwój i upowszechnienie umiejętności czytania i pisania oraz przewagi komparatywnej w zawodach miejskich wymagających wyższych kwalifikacji, a także dobrowolne osiedlanie się w poszukiwaniu na całym świecie okazji do zarobku w rzemiośle, handlu, bankowości, finansach i medycynie.
Ujęcie kulturowo-ekonomiczne prawie 1,5 tysięcznej historii Żydów sprawia, że książkę – choć naukową – czyta się znakomicie. Podstawowe treści ubarwiają ciekawe przypisy, a wiedzę w pigułce zawartą w każdym z rozdziałów podają ich podsumowania. Do tego dochodzą ryciny, mapy, tabele, apendyks, bardzo obszerna bibliografia oraz indeks. (al.)
Garstka wybranych. Jak edukacja ukształtowała dzieje Żydów 70-1492., Maristella Botticini, Zvi Eckstein, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014, wyd. I, s. 341