Dziedzictwo naturalne w Europie ulega coraz większej degradacji. Do europejskiej czerwonej księgi, stanowiącej część czerwonej księgi gatunków zagrożonych IUCN, wpisano znaczną część europejskiej fauny i flory, uznając, że znacząca liczba gatunków mięczaków, ryb słodkowodnych i roślin naczyniowych znajduje się obecnie w kategorii gatunków zagrożonych.
W wyniku oceny około 6 000 gatunków wykazano, że wśród gatunków zagrożonych znajduje się 44 % wszystkich mięczaków słodkowodnych, 37 % ryb słodkowodnych, 23% płazów, 20% niektórych mięczaków lądowych, 19% gadów, 15% ssaków i ważek, 13 % ptaków, 11% niektórych chrząszczy saproksylicznych,
9% motyli i 467 gatunków roślin naczyniowych.
Spośród wszystkich ocenionych dotychczas grup najbardziej zagrożone są mięczaki słodkowodne. Jeden z gatunków perłoródki (Margaritifera auricularia), niegdyś bardzo powszechny, dziś występuje zaledwie w kilku rzekach we Francji i w Hiszpanii. W latach 80. uznano, że gatunek ten prawie wyginął, a obecnie znajduje się on na liście gatunków krytycznie zagrożonych. Jest on jednym z dwóch gatunków, dla których opracowano europejski plan działania. Realizowany w ramach tego planu program ochrony pozwala mieć nadzieję, że gatunek ten nie będzie w przyszłości zagrożony.
Ryby słodkowodne są również bardzo zagrożone z powodu zanieczyszczeń, przełowienia, utraty siedlisk oraz wprowadzania gatunków obcych. Rybą szczególnie zagrożoną jest jesiotr – prawie wszystkie z jego ośmiu europejskich gatunków (z wyjątkiem jednego) są na liście gatunków krytycznie zagrożonych.
W kategorii zagrożonych roślin naczyniowych znajdują się dzikie gatunki roślin spokrewnione z roślinami uprawnymi, które mimo iż są kluczowe z punktu widzenia zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, są często pomijane w zakresie ochrony. Krytycznie zagrożony gatunek Beta Patula, będący dziką odmianą buraków uprawnych, jest ważnym źródłem materiału genetycznego wykorzystywanego w celu podniesienia odporności na wirusy. Wśród innych poważnie zagrożonych roślin uprawnych znalazły się buraki cukrowe, pszenica, owies i sałata, które mają duże znaczenie gospodarcze w Europie.
Wyniki badania zawierają również jednak pozytywne wiadomości dotyczące udanego wdrożenia dobrze opracowanych środków ochrony. Wiele gatunków chronionych na mocy unijnej dyrektywy siedliskowej oraz uwzględnionych w ramach sieci obszarów chronionych Natura 2000 ma teraz większą szansę na przeżycie. Centranthus trinervis, roślina występująca na Korsyce, została przeniesiona z księgi gatunków krytycznie zagrożonych do księgi gatunków zagrożonych dzięki wprowadzeniu środków ścisłej ochrony jedynego obszaru, na którym występuje. Ponadto wprowadzenie środków kontroli inwazyjnych gatunków roślin, kóz i szczurów umożliwiło w ciągu ostatnich dziesięciu lat ochronę zagrożonych ślimaków lądowych na Maderze.
Europejska Czerwona Księga – sporządzona przy użyciu tych samych kryteriów, które zastosowano przy sporządzaniu światowej czerwonej księgi gatunków zagrożonych IUCN, ale o zasięgu ograniczonym do Europy – stanowi przegląd stanu ochrony około 6 000 europejskich gatunków roślin i zwierząt (ssaków, gadów, płazów, ryb słodkowodnych, motyli, ważek oraz niektórych grup chrząszczy, mięczaków i roślin naczyniowych). Określono w niej gatunki zagrożone wyginięciem na poziomie regionalnym, tak aby możliwe było podjęcie działań ochronnych w celu poprawy ich sytuacji.
Europejska Czerwona Księga finansowana jest głównie przez Komisję Europejską. Poszczególne gatunki umieszcza się w jednej z ośmiu kategorii zagrożenia. Gatunki krytycznie zagrożone, gatunki zagrożone oraz gatunki podatne na zagrożenie są wspólnie określane mianem gatunków zagrożonych wyginięciem.
Księga została sporządzona przez Światowy Program ds. Gatunków IUCN, Europejskie Biuro Regionalne IUCN, Komisję Gatunków Zagrożonych IUCN oraz jej sieć ekspertów, a także przez kilku partnerów, takich jak Organizacja ds. Ochrony Motyli w Europie (Butterfly Conservation Europe), Europejski Program Badań Bezkręgowców (European Invertebrates Survey) oraz Muzeum Historii Naturalnej w Bernie (Szwajcaria).
W odpowiedzi na zagrożenia dla ryb słodkowodnych, mięczaków i innych form różnorodności biologicznej UE przyjęła w maju bieżącego roku nową strategię ochrony różnorodności biologicznej, która ma na celu powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów w UE do roku 2020. Określono sześć głównych celów i 20 działań, które pomogą Europie w realizacji strategii. Cele dotyczą następujących kwestii:
- Pełne wdrożenie przepisów UE dotyczących ochrony różnorodności biologicznej
- Skuteczniejsza ochrona ekosystemów oraz zwiększenie wykorzystania zielonej infrastruktury
- Bardziej zrównoważone rolnictwo i leśnictwo
- Skuteczniejsze zarządzanie zasobami rybnymi
- Zaostrzenie kontroli inwazyjnych gatunków obcych
- Zwiększenie udziału UE w powstrzymaniu utraty różnorodności biologicznej w skali światowej
więcej - http://www.iucnredlist.org/europe